Είναι νέο το «Νέο Λύκειο»;

Μια πρώτη προσέγγιση

Έχουν περάσει σαράντα περίπου χρόνια από τη μεταπολίτευση και διάφοροι υπουργοί Παιδείας κατά καιρούς προσπαθούν να μας πείσουν για ριζικές φιλολαϊκές εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις.

Ούτε και σ’ αυτό πρωτοτύπησε η υπουργός Παιδείας.

Αφού έστρωσε πρώτα το δρόμο με διάφορες αυταρχικές ρυθμίσεις στη διοίκηση της Εκπαίδευσης προσπαθώντας να κάνει πιο “φτηνή” και πιο αυταρχική τη λειτουργία του σχολείου και αφού “πέρασε” τις “μνημονιακές” συγχωνεύσεις-καταργήσεις 1933 σχολείων έδωσε για διαβούλευση το σχέδιο για το “νέο” Λύκειο.

Επιβεβαιώθηκαν και επίσημα οι εκτιμήσεις που είχαν μέχρι τώρα διατυπωθεί από την εκπαιδευτική κοινότητα, με βασικότερα σημεία:

• Εξακολουθεί να αναπαράγεται η διάσπαση της γνώσης μέσα από τη λειτουργία δύο τύπων Λυκείων (Γενικά και Τεχνολογικά) ενώ η πρόταση που προβάλλει χρόνια τώρα το εκπαιδευτικό κίνημα  είναι η δημιουργία του Ενιαίου σχολείου Θεωρίας και πράξης.
• Η γενική μόρφωση υποβαθμίζεται ακόμα περισσότερο (περιορίζεται μέχρι την Α΄Λυκείου) αφού οι τάξεις Β΄ και Γ΄  Λυκείου έχουν έντονα στοιχεία εξειδίκευσης, προσανατολισμένες στα μαθήματα εισαγωγής για ΑΕΙ-ΤΕΙ (2 κατευθύνσεις στη Β΄Λυκείου – 3 κατευθύνσεις στην Γ΄Λυκείου).
• Γίνεται τεχνητή και επικοινωνιακή μείωση των μαθημάτων αφού τα μαθήματα της Γλώσσας και των Φυσικών Επιστημών θεωρούνται 2 ενώ στην πραγματικότητα είναι 5 (Αρχαία, Νέα, Φυσική, Χημεία, Βιολογία).
• Η υπουργός Παιδείας θριαμβολογεί ότι δημιουργεί μια αυτόνομη λυκειακή βαθμίδα, που θα αντιμετωπίσει την παραπαιδεία και τη στείρα απομνημόνευση. Ενώ από το εξεταστικό που ετοιμάζει (σκόπιμα δεν το ανακοίνωσε λεπτομερώς) θα εξαρτάται σε μεγαλύτερο βαθμό το Λύκειο με αποτέλεσμα την έξαρση της παραπαιδείας (τριπλές εξετάσεις: Β΄ Λυκείου - Γ΄ Λυκείου – α΄ έτος σχολής για τα ΑΕΙ με καθοριστικό ρόλο στους βαθμούς της Β΄ και Γ΄Λυκείου).
• Βασικοί κλάδοι επιστημών γενικής παιδείας δε θα διδάσκονται σε όλους τους μαθητές ( αφού τα υποχρεωτικά μαθήματα των κατευθύνσεων στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου έχουν κοινό κορμό, μόνο Γλώσσα – Ιστορία – Φυσική Αγωγή.
• Υποβαθμίζονται ιδιαίτερα Πληροφορική και Ξένη Γλώσσα αφού είναι προαιρετικά επιλεγόμενα μαθήματα στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου.
• Παρουσιάζεται σαν μεγάλη καινοτομία η ερευνητική εργασία (project) όταν ταυτόχρονα υποβαθμίζεται και μηχανοποιείται αφού τίθεται ως “ξεχωριστό” μάθημα ενώ είναι δεδομένο από τη σύγχρονη παιδαγωγική ότι η συνεργατικότητα (ομάδες εργασίας),  η αναλυτική και συνθετική διαδικασία πρέπει να είναι συστατικά της διδακτικής πράξης σε κάθε μάθημα.

Από όλα αυτά γίνεται κατ’ αρχήν φανερό ότι το “νέο” σχολείο δημιουργείται με “ανάμιξη” όλων των παλαιών και αποτυχημένων υλικών που μέχρι τώρα κυριαρχούσαν στη Δημόσια Εκπαίδευση, δημιουργώντας ένα τεράστιο μορφωτικό έλλειμμα με τεράστιες συνέπειες για την ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας.

Παίρνοντας υπ’ όψιν σε ποιες συνθήκες βρισκόμαστε ως χώρα και ως εργαζόμενοι από τις μνημονιακές πολιτικές, εύκολα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι δημιουργείται ένα ακόμα πιο φτηνό σχολείο, πιο αυταρχικό, συνδεδεμένο με χορηγούς και αγορά (τεχνολογικό σχολείο), με υποβαθμισμένη και διασπασμένη γενική μόρφωση, με περισσότερους φραγμούς και πρόωρη εξειδίκευση και κατάρτιση.

Τελικά αυτό που πρέπει να γίνει φανερό -και δυστυχώς δεν έχει συνειδητοποιηθεί- είναι ότι αυτό που “παίζεται” σήμερα είναι αν για τα παιδιά μας και για το μέλλον θα υπάρχει κοινωνία με τα χαρακτηριστικά της συνοχής, της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης, ανοικτή στην πρόοδο ή θα κυριαρχήσει η κοινωνία του ατομισμού, της ανασφάλειας, της ανεργίας, του ανταγωνισμού, του κέρδους των λίγων.

Με βάση αυτά και επειδή βρισκόμαστε από καιρό στο “κόκκινο” σαν Δημόσια Παιδεία και σαν κοινωνία, είναι πια επιτακτική αναγκαιότητα, οι αριστερές ριζοσπαστικές δυνάμεις να παίξουν τον ιστορικό τους ρόλο. Πρέπει άμεσα  να διαμορφωθούν συνθήκες σε πολιτικό και συνδικαλιστικό επίπεδο ώστε  ν’ αναπτυχθεί μαζικό, ενωτικό και ριζοσπαστικό εκπαιδευτικό κίνημα.

Βασική προϋπόθεση στην κατεύθυνση αυτή είναι η σύγκλιση με στόχους αιχμής όπως:

¾    Ουσιαστική χρηματοδότηση της Δημόσια Εκπαίδευσης

¾    Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και Πράξης που θα παρέχει ολοκληρωμένη και στέρεη γενική μόρφωση

¾    Ουσιαστικές αλλαγές στο περιεχόμενο σπουδών και στις μεθόδους διδασκαλίας

¾    Οργάνωση δημόσιας δωρεάν Μεταλυκειακής τεχνολογικής κατάρτισης

¾    Συνεχής ολοκληρωμένη επιστημονική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών με την ουσιαστική οικονομική στήριξή τους

¾    Οι εισαγωγικές εξετάσεις στο μεταβατικό στάδιο αποδεσμεύονται πλήρως από το απολυτήριο του Λυκείου και θα γίνονται σε περιορισμένο αριθμό μαθημάτων με συντελεστές βαρύτητας ανά κύκλο σχολών με πολλαπλές ευκαιρίες των υποψηφίων

Τζαφάς Βασίλης

Αντιπρόεδρος ΕΛΜΕ Νότιας Αθήνας