ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ, 9 ΜΑΡΤΊΟΥ 2012
Ο δικός μου Μανόλης, ο ποιητής της πίκρας
Μεγάλωνα βγαίνοντας από την εφηβεία, όταν γνώρισα πρώτα μελοποιημένη και έπειτα τυπωμένη την ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη. Ήταν ο Χάρης, μελοποιημένος από τον Μίκη εκεί στο 1974, η πρώτη μου επαφή.
Έπειτα οι φτηνά τυπωμένες ποιητικές του συλλογές, μια φτήνια στην έκδοση που ωστόσο δεν μπορούσε να κρύψει την ακτινοβολία της ποίησης του Αναγνωστάκη. Μιαν ακτινοβολία που δεν κραύγαζε ποτέ, δεν φωνασκούσε, δεν τερέτιζε κομματικούς παιάνες, δεν ρέκαζε με αλαζονεία αναντίστοιχη σε έναν αριστερό που είχε βιώσει την ιστορία του αριστερού κινήματος και κυρίως είχε νιώσει βαθιά μέσα του την πίκρα της ήττας.
Μιας ήττας όχι τόσο του αριστερού κινηματος από τη συντήρηση. Αυτήν μπορείς να την διαχειριστείς και να ισορροπήσεις ίσως μετά από λιγότερο ή περισσότερο χρόνο. Ο Αναγνωστάκης μίλησε για την ήττα του αριστερού οράματος από τους υπηρέτες του, ψιθύρισε την πίκρα του για τον αποχρωματισμό των οραμάτων της ιδεολογικής του αναφοράς. Αυτός ήταν ο πόνος που ανημέρωτος τον βασάνιζε και τον βύθιζε στην απελπισία ότι τίποτε δεν μπορεί να αλλάξει.
Αυτή η εσωτερική ήττα τον οδήγησε λίγο μετά τη χούντα να σιγήσει. Όταν όλοι οι άλλοι άρχιζαν να ονειρεύονται, ο Μανόλης προείδε το αδιέξοδο και το μάταιο της ελπίδας. Γι' αυτό με το ΥΓ έκλεισε την ποιητική του, υπέστειλε τις ποιητικές του αντένες και στράφηκε στην ιδιώτευση μέσα στη μελαγχολία και τη σιγουριά του ανέφικτου των ονείρων.
Ένας πνευματικός άνθρωπος έχει αυτήν ακριβώς τη δυνατότητα, να προεικάζει τα μελλούμενα και να μας προειδοποιεί. Αυτό έκανε και ο Μανόλης μας. Ήταν μια πράξη με κόστος η αποχή από τη συγγραφή. Δεν έπαψε βεβαίως να συμμετέχει στον πολιτικό στίβο με συμβολικές συμμετοχές στα ψηφοδέλτια της ανανεωτικής αριστεράς σε τιμητικές θέσεις. Ωστόσο το μήνυμα που είχε νιώσει πρώτος ίσως από όλους ήταν η απουσία της ελπίδας, κάθε ελπίδας.
Αυτήν τη φάση περνάμε τώρα. Ωστόσο, εμείς οι δάσκαλοι έχουμε καθήκον να είμαστε ρεαλιστές και να κυνηγάμε την ...ουτοπία.
Έπειτα οι φτηνά τυπωμένες ποιητικές του συλλογές, μια φτήνια στην έκδοση που ωστόσο δεν μπορούσε να κρύψει την ακτινοβολία της ποίησης του Αναγνωστάκη. Μιαν ακτινοβολία που δεν κραύγαζε ποτέ, δεν φωνασκούσε, δεν τερέτιζε κομματικούς παιάνες, δεν ρέκαζε με αλαζονεία αναντίστοιχη σε έναν αριστερό που είχε βιώσει την ιστορία του αριστερού κινήματος και κυρίως είχε νιώσει βαθιά μέσα του την πίκρα της ήττας.
Μιας ήττας όχι τόσο του αριστερού κινηματος από τη συντήρηση. Αυτήν μπορείς να την διαχειριστείς και να ισορροπήσεις ίσως μετά από λιγότερο ή περισσότερο χρόνο. Ο Αναγνωστάκης μίλησε για την ήττα του αριστερού οράματος από τους υπηρέτες του, ψιθύρισε την πίκρα του για τον αποχρωματισμό των οραμάτων της ιδεολογικής του αναφοράς. Αυτός ήταν ο πόνος που ανημέρωτος τον βασάνιζε και τον βύθιζε στην απελπισία ότι τίποτε δεν μπορεί να αλλάξει.
Αυτή η εσωτερική ήττα τον οδήγησε λίγο μετά τη χούντα να σιγήσει. Όταν όλοι οι άλλοι άρχιζαν να ονειρεύονται, ο Μανόλης προείδε το αδιέξοδο και το μάταιο της ελπίδας. Γι' αυτό με το ΥΓ έκλεισε την ποιητική του, υπέστειλε τις ποιητικές του αντένες και στράφηκε στην ιδιώτευση μέσα στη μελαγχολία και τη σιγουριά του ανέφικτου των ονείρων.
Ένας πνευματικός άνθρωπος έχει αυτήν ακριβώς τη δυνατότητα, να προεικάζει τα μελλούμενα και να μας προειδοποιεί. Αυτό έκανε και ο Μανόλης μας. Ήταν μια πράξη με κόστος η αποχή από τη συγγραφή. Δεν έπαψε βεβαίως να συμμετέχει στον πολιτικό στίβο με συμβολικές συμμετοχές στα ψηφοδέλτια της ανανεωτικής αριστεράς σε τιμητικές θέσεις. Ωστόσο το μήνυμα που είχε νιώσει πρώτος ίσως από όλους ήταν η απουσία της ελπίδας, κάθε ελπίδας.
Μανόλη Αναγνωστάκη, Χάρης 1944
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου